Obszar opoczyński leży na Wyżynie Kielecko - Sandomierskiej, obejmując obszar Wzgórz Opoczyńskich. To region o charakterystycznych cechach, różniący się od innych grup etnicznych gwarą, strojem oraz specyfiką wielu elementów folkloru,. Wszystkie te cechy kultury ludowej składają się na odrębność regionalną Opocznian.

Opoczyńskie to królestwo oberków, występuje tam wyraźna dominacja metrum trójdzielnego, rytmiki mazurkowej, obecność tempa rubato, szeroki ambitus melodii, urozmaicona, pełna dynamizmu melodyka, szybkie i bardzo szybkie tempo. Zdążają sie również tańce dwumiarowe jak Polki np. najbardzej znana to Polka Drygana.

Do najbardziej prymitywnych instrumentów muzycznych, które można było spotkać na wsi opoczyńskiej, należały instrumenty dęte, takie jak: fujarki, piszczałki, trąbki i gwizdki. Wyrabiali je sami użytkownicy z gałązki, kory, liści, knowia zbożowego i gęsich piór.
W opoczyńskim występują:
- kapela ze skrzypcami lub harmonią jako instrumentem wiodącym
- skrzypce, basy, bębenek
- harmonia, skrzypce, baraban (lub dżaz), w nowszych składach klarnet
- skrzypce, skrzypce wtór, bębenek
- skrzypce, skrzypce sekund,basetla

Śląsk jest najbogatszym etnograficznie regionem Polski. Bogactwo strojów, ciekawe obrzędy, smaczna kuchnia i odmienna gwara czynią Śląsk wyjątkowym regionem naszego kraju. Jako region Polski, zazwyczaj dzielony jest na trzy podregiony – Dolny Śląsk, Górny Śląsk i Śląsk Opolski. Nie inaczej jest w przypadku podziału etnograficznego.

Najpopularniejszym świętem w tradycji śląskiej jest Dzień Świętej Barbary – patronki górników. Wówczas mieszkańcy śląska w odświętnych strojach i przy dźwiękach muzyki udawali się na nabożeństwa, aby po Mszy Św. brać udział w mianowaniu nowych rębaczy i hucznej zabawie.
Duże znaczene w tradycji śląskiej miały iglaki, które często towarzyszyły najróżniejszym obrzędom. W pierwszy dzień wiosny po spaleniu, bądź utopieniu Marzanny, do wsi przynoszono gaik – czyli niewielki przystrojony iglak np. świerk, sosna bądź jodła.

Śląskie kapele ludowe, dawne smyczkowe składy (skrzypce i basy) rzadko zachowały się do naszych czasów. Już w drugiej połowie XIX wieku nierzadko były one rozbudowywane do postaci: pierwsze i drugie skrzypce, klarnet, kornet lub trąbka, kontrabas, niekiedy też flet, puzon. Rozpowszechniały się także orkiestry dęte złożone z trąbek, kornetów, sakshornów, tub, poszerzane o klarnety oraz dwumembranowy bęben (nawet cały zestaw perkusyjny). Orkiestry dęte były szczególnie charakterystyczne dla Śląska Cieszyńskiego, Opolskiego i Górnego, gdzie działały (częściowo działają nadal) przy kopalniach.

Do najpopularniejszych tańców w regionie śląskim należą tańce pojedynczych par : obracany, polka, waloszki śląskie, grabowy, od buczku do buczku, litery, gołąbek, diabołek, kowol, grozik, jawornicki, holan, zajączek owczarek, kołomajki itd.

Ponadto, należy podkreślić, że pieśń ludowa na Śląsku wyrażała nie tylko wielką radość życia, ale odnosiła się z wielkim szacunkiem do świata zwierząt i przyrody, doceniała walory rodzinnej ziemi - matki i żywicielki, oraz piękno lokalnego, jakże bliskiego sercu krajobrazu. Uczyła dobrego współżycia z całym światem ziemskim, uczyła „solidarności życia w przyrodzie”.

Lachy sądeckie - nazwa nadana przez górali sądeckich, z którymi Lachy sądeckie bezpośrednio sąsiadują od strony południowej wzdłuż grzbietu pasma Radziejowej. Kultura Lachów sądeckich wykazuje związki z kulturą mieszkańców pogórza małopolskiego i Beskidu. Współcześnie najbardziej żywym ośr. kultury Lachów sądeckich jest w. Podegrodzie k. Starego Sącza.

W stroju Lachów Sądeckich widoczne są wpływy strojów: góralskich i nizinnych. Te inspiracje odbiły się w szczególności na ubiorze męskim. Po góralach Lachowie Sądeccy przejęli szeroki pasy i cyfrowane portki, z kolei od mieszkańców nizin przejęto zwyczaj noszenia wysokich butów z karbowaną cholewą zamiast tradycyjnych kierpców.

Podegrodzie to zbór unikalnych zwyczajów ,obrzędów,tańców, pieśni, melodii i gwary ludowej. Do najbardziej znanych należą : „Wesele podegrodzkie”, „Wizowiny”, „Zielone Świątki”, „Dożynki”, wiązanki melodii, przyśpiewek i pieśni tzw. „Grankę Podegrodzką”. Typowe tance dla regionu to: krzyżak, sztajer, tramerka, surok, walce i polki.
Autentyczna kultura lachowska charakteryzuje się pięknem strojów, dynamiką tańców, melodyjnością , harmonią i humorem przyśpiewek lachowskich.

Występuje tu naturalny wielogłos,duża rola śpiewu męskiego,dominacja dwumiaru, zdarzają się też rytmy synkopowane. Ciekawostką są prezentowane w kapelach - Gęśliki sądeckie - datuje się je na lata 1932–1935. Jest to instrument strunowy w typie skrzypiec, wykonany metodą żłobienia: płyta spodnia i boczki powstały z jednego kawałka drewna. Obok skrzypiec do instrumentarium należą: sekund, bas, klarnet, harmonia i wielokrotnie trąbka .

Kaszubi wyróżniają się bardzo ciekawym folklorem, rozbudowanym rzemiosłem oraz pięknym haftem. Największym skarbem tej grupy jest ich język, który nie jest uznawany jedynie za gwarę, ale za oddzielny język. Jest to spory region rozciągający się od Pomorza Gdańskiego, aż po Bory Tucholskie.

Tańce kaszubskie są przeważnie delikatne, radosne i pełne wdzięku. Chociaż mogą mieć cechy charakterystyczne dla tańców z innych rejonów Polski, szczególnie z sąsiadujących regionów Warmii, Wielkopolski, a nawet Śląska, wykazują one oczywiste wpływy szwedzkie i niemieckie zarówno w muzyce jak i krokach tanecznych. Mogą być podzielone na tańce ludności wiejskiej oraz tańce ludzi morza - żeglarzy i rybaków.

Wykonywano je w czasie różnych wydarzeń z życia Kaszubów. Były częścią obchodów różnych wydarzeń związanych z porami roku oraz rodzinnych uroczystości (np.: żniwa lub wesela), wiązały się też z rytuałami i ceremoniami, które często wywodziły się z czasów pogańskich. Przykładem takich tańców są: Rebacki tonc, Koseber czy Taniec ognia. Inne wykonywano dla samej przyjemności tańca oraz w czasie zalotów. (przykłady: Maruszka, Okrac se wkol, Nasza koza). Pozostałe obrazowały różne fachy, jak na przykład: Dzek (żeglarz), Szewc, Owczarz lub Klepacz. Niektóre tańce wykonywano w celu popisania się swoimi umiejętnościami (Dzek).

Proste melodie, które akompaniują kaszubskim tańcom są pisane przeważnie w takcie 2/4 i 5/4 często w głównych tonach. Tytuły gwarowych melodii i słów do piosenek są w języku kaszubskim, który różni się od rzeczywistego języka polskiego. Posiada on nawet akcenty, takie jak: ã, ë, które nie są używane w języku polskim. Kaszubi mają swój odrębny język posiadający wiele cech starosłowiańszczyzny. Kaszubska mowa jest bardzo różna od reszty Polski. Dla wielu ludzi mowa Kaszubów jest niezrozumiała. Wynika to z akcentu oraz odmiennej gramatyki i pisowni.

Muzyka towarzyszyła zawsze Kaszubom nie tylko w ważnych chwilach w życiu, ale i podczas pracy czy odpoczynku. Kaszubi lubią się bawić, tańczyć, śpiewać. Ich tańce i pieśni można podzielić na kilka grup: m.in. obrzędowe (związane z urodzinami, weselem, chrztem, świętami kościelnymi itp.), ilustrujące codzienną pracę, popisowe oraz zabawowe.

Instrumenty tu występujące to : skrzypce, kontrabas, akordeon, burczybasy, diabelskie skrzypce, drugie diabelskie skrzypce oraz drugi akordeon i klarnet. Wśród kaszubskich instrumentów spotkać można jeszcze bazunę - to ogromna drewniana trąba, bandonię - coś podobnego do akordeonu oraz wiele, wiele innych w tym całe mnóstwo tzw. Przeszkadzajek

Region rzeszowski, obejmujący tereny południowo-wschodniej Polski, należy do najbardziej zróżnicowanych pod względem kulturowym obszarów naszego kraju. Wyjątkową rolę w kształtowaniu kultury ludowej tego regionu odegrały warunki geograficzne (obszary górskie i nizinne bezpośrednio ze sobą sąsiadujące) jak i historia tych ziem przygranicznych, odrywanych od Polski lub powracających, zależnie od siły zaborcy czy też gry politycznej.

Tańcem, który zdecydowanie reprezentuje rzeszowski folklor muzyczny jest polka, której odmian jest bardzo wiele.. Polki rzeszowskie od polek tańczonych w innych regionach kraju odróżnia bardzo szybkie tempo oraz taniec na ugiętych nogach – wszystko to przy utrzymywanym cały czas zawrotnym tempie.

Tańce tego regionu cechuje żywiołowość, dynamika, duże tempo (czasami zróżnicowane), nade wszystko zaś ogromna swoboda, a także obszerność i elegancja ruchu. Cechą, która występuje znacznie wyraźniej niż w innych regionach Polski, jest dowolność w doborze i kolejności ustalonych elementów ruchowych, wprowadzana z dużą fantazją oraz ozdabianie różnymi dodatkowymi wyrazistymi gestami. Często powtarzanym ruchem tancerzy jest potrząsanie otwartą dłonią ręki uniesionej w górę. Jest to jakby pozdrowienie otoczenia, kolegów, dziewczyny i chęć zwrócenia na siebie uwagi. Tancerz daje znak uniesioną ręką muzyce, aby przestała grać, bo „on” teraz będzie śpiewał i tańczył. W czasie śpiewu tancerze szeroko rozpościerają ręce, unoszą je w górę i na zmianę opuszczają w dół. Często stosują kroki akcentowane, skoki w miejscu, tupnięcia, opadnięcia ze skoku w głęboki przysiad i uderzenie ręką o podłogę.

Od cechy charakterystycznej tańca lub wrażenia jakie wywołuje obraz tańczących par, pochodzą nazwy: „polka dzwon”, „polka trzęsionka”, „polka uginana”, „polka w lewo”, „polka kucana”, itd. Niemal wszystkie polki rozpoczynały się zaintonowaniem przyśpiewki przez jednego z tancerzy, potem kapela podchwytywała natychmiast melodię i grała od razu w tonacji zaproponowanej śpiewem. Z tańców o bardziej spokojnym charakterze popularny był sztajerek oraz „wolny” zwany także „chłop”. Tańce rzeszowskie, odznaczają się na ogół dużą ruchliwością i żywym tempem, świadczą o bujnym temperamencie i wesołym usposobieniu mieszkańców

W Rzeszowskim występują kapele w składach:
- cymbały, skrzypce, basy
- cymbały, skrzypce, skrzypce sekund, basy
- klarnet, skrzypce, skrzypce sekund, kontrabas

W skład wielkopolskiej Biskupizny wchodzi zaledwie trzynaście miejscowości. Wspólnie tworzą jednak odrębny świat, z własną historią, zwyczajami, kuchnią, strojami. Najmniejszy mikroregion w Polsce właśnie trafił na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Tereny Biskupizny należały dawniej do biskupów poznańskich, a każdy nominalny biskup, był jednocześnie proboszczem Krobi. Stąd też wywodzi się nazwa regionu - Biskupizna. Niezwykle ważną część życia dawnych Biskupian stanowił taniec, który stał się przez to jednym z najistotniejszych elementów biskupiańskiego folkloru.

Zabawy taneczne na Biskupiźnie organizowano niezwykle często, dawały one bowiem możliwość zrelaksowania się po ciężkim dniu pracy na wsi. Zabawy takie odbywały się prawie zawsze w domach prywatnych, w ciasnych izbach co wpłynęło wyraźnie na kształt zachowanych do dziś tańców ludowych. Same tańce nie różnią się wyraźnie formą od tańców w innych rejonach Wielkopolski. Przy niektórych różnicę stanowi tylko nazwa. Tylko część tańców obrzędowych pozostaje charakterystyczna wyłącznie dla Biskupizny. Tańce charakterystyczne dla tego mikroregionu to wiwat, równy, przodek, siber, weksel, kłaniany, klepany, szewc, ceglorz.

Na terenie Biskupizny występowała tradycyjna kapela w składzie: dudy i skrzypce podwiązane.

Wielkopolski folklor taneczny, podobnie jak muzyczny, charakteryzował się bogactwem form i zróżnicowaniem regionalnym. Dominują tu wiwaty, przodki, chodzone, marsze, formy oberkowe (zwane „za kołem”). Do najstarszych i najliczniejszych tańców należą wiwaty − tańce powiązane z pieśniami, o zróżnicowanym tempie, metrum i nastroju. Na uwagę zasługują też wykonywane do melodii wiwatów czy chodzonych, przodki − tańce z figurami, zamawiane dla jednej pary, która tańczyła w centrum, pozostali zaś tańczący chodzili lub biegali po obwodzie koła. Najbardziej znany przodek to "Rada nie rada"

Popularnością cieszyły się również „przybysze” wywodzące się z innych krajów: walcerki, tyrolinki, szocze, polki czy lendry. Do najbardziej znanych tańców w regionie szamotulskim należą: Wielki ojciec, Poniewierany, Polka od Szczuczyna, Marynia, Gołąbek, Lusterkowy, Chusteczkowy.

Tańce i przyśpiewki Ziemi Szamotulskiej prezentowane są przy akompaniamencie skrzypiec, klarnetu i maryny− instrumentu niezwykle rzadkiego (znany tylko w regionie szamotulskim) oraz na Pałukach.

Region Górali Pienińskich – to niewielki obszar, który otoczony Podhalem, Spiszem, Góralami Sądeckimi i dawniej Rusią Szlachtowską i zamieszkująca go ludność charakteryzuje specyficzna kultura. Przyległe wsie i przysiółki wokół Szczawnicy i Krościenka choć stanowią wiodącą całość regionu, to jednak różnią się niewielkimi elementami w stroju oraz w muzyce, śpiewie, mowie i tańcach – szczególnie w ich wykonawstwie.

Do najpopularniejszych tańców należą: obyrtany, polka, sztajerek, Żyd, ogrodnik, zbójnicki.
Ponadto zachowały się tańce obrzędowo-weselne takie jak: Tóniec babski przed ocepinami, Oprowadzenie pani młodej przez strarościnę, Taniec starościny i druhen wokoło ocepionej pani młodej czy Taniec pana młodego z ocepioną panią młodą.

Region Pienin cechuje też specyficzny sposób muzykowania: naturalny wielogłos, duża rola śpiewu męskiego, dominacja dwumiaru, rytmy synkopowane i często forma pięciotaktowa.
Kapela składa się z muzyków ze skrzypcami w zdwojonej obsadzie; skrzypce, skrzypce sekund, basy 3-strunowe.
 

Do charakterystycznych i do dziś wykonywanych tańców żywieckich należą: obyrtka, hajduk, siustany, koło, krzyżok, na bon i koń. Znane były także krakowiaki, polki, walce, tańce śląskie oraz polonez tańczony przede wszystkim przez mieszczaństwo żywieckie. Z tańców parodiowo-zabawowych zachował się tzw."dziad".

Charakterystyczne są zwłaszcza 3 tańce: koło,koń i bon - w swoim przebiegu posiadają ślady „koła” i „obyrtki” oraz cechy obrzędowości. Tańczone są po obwodzie koła również ze śpiewem, a tancerze wpadają w trans często poddając się muzyce. Są żywiołowe tańczone w szybszym tempie niż „koło” ale dostojnie. Wszystkie trzy wymienione wyżej prowadzone są przez „wodzireja” - musi to być ktoś kto podpowiada zmiany figur, kierunków tańca, zmiany melodii, pilnując jednocześnie aby tancerze podążali w kierunku tańca i nie ulegali zbytniej „fantazji” tanecznej. Podczas wszystkich tańców tancerze pokrzykują i pogwizdują, a tancerki wyskają „juhuhu”.

Do charakterystycznych cech muzyki żywieckiej należą przejawy rytmiki swobodnej, często występujące zmienne metrum oraz ślady pięcio i siedmiomiaru. Bardzo nieliczne w regionie żywieckim dłuższe melizmaty i bardzo często pojawiające się w pieśniach ludowych zawołania, "wiskania" i "pohukiwania" o opadającej linii melodycznej .

W Beskidzie Żywieckim spotykamy dwie kapele:
-tgajdy (dudy), skrzypce
- skrzypce, skrzypce sekund, heligonka (akordeon), basy (kontrabas)
Występują też trombiny i piszczałki postne.

Do czasów współczesnych, na Żywiecczyźnie, przetrwało jeszcze wiele pradawnych instrumentów muzycznych. Dominują tu zwłaszcza instrumenty dęte, związane z pasterstwem. Do grupy najstarszych instrumentów muzycznych należą liście, gwizdki dziecięce zwane piszczkami oraz wabiki zwane w Beskidzie Żywieckim “kusocami” lub “sowami”. Najprostszymi formami instrumentów dętych stroikowych, jakie znajdujemy w Beskidzie Żywieckim, są proste “piskawki” dziecięce będące prymitywnymi klarnetami wykonanymi ze źdźbła żyta. Na Żywiecczyźnie występowała również trąbka klarnetowa o długości 250 mm wykonana ze zwiniętej spiralnie kory oraz stroika wykonanego z osadki ptasiego pióra.

Beskid Śląski to region obejmujący pogranicze polsko-czesko-słowackie stanowiący część Beskidów Zachodnich. Graniczy zatem z Beskidem Śląsko-Morawskim, Beskidem Żywieckim, Kotliną Żywiecką, Beskidem Małym i Pogórzem Śląskim.

Górale Śląscy to najprawdopodobniej w prostej linii potomkowie pasterzy wołoskich, którzy wędrując mieszali się z ludnością górską - polską, węgierską i rumuńską. Tańce Górali Śląskich charakteryzują się niesamowitą werwą i żywiołowością. Tańce energiczne przeplatane są spokojniejszymi a także melodycznymi przyśpiewkami.

Folklor Beskidu Śląskiego to przede wszystkim tańce zabawowe, obrzędowe i weselne. Według klasyfikacji Janiny Marcinkowej możemy wymienić najpopularniejsze:
- tańce zwyrtane i z motywem zwyrtania takie jak: owięziok, piłka, szewc i masztołka,
- tańce wirowe i z motywem wirowania jak np.: wrona, kowol, łowczorz, klaskany, świniok oraz zbój,
- tańce pojedynczych par: kołomajki, rejna, kucznierz,
- tańce trójkowe i zbiorowe: chustkowy, błogosławiony, czworok oraz
- tańce popisowe jak np.: żabiok czy zajączek.

Wśród podstawowego składu beskidzkiej kapeli do której należały skrzypce i kontrabas, zaliczały się również instrumenty regionalne takie jak: gajdy(dudy), trąby góralskie oraz piszczałki i fujarki pasterskie.

Mazur – polski taniec narodowy, utrzymany w metrum 3/8, w rytmice mazurkowej z akcentami na drugą lub trzecią część taktu i w żywym tempie. Wyróżniają go trzy kroki w takcie dynamicznego, szybkiego chodu z płaskim przeskokiem między trzecią i pierwszą częścią taktu oraz kroki posuwiste wykonywane w przód, tył, bok lub w obrocie.

Kroki te często uzupełniane są elementami ozdobnymi i akcentami dynamicznymi (hołubce, zakrzesania, wybicia, tupnięcia). Ważnymi elementami mazura są: swobodna, choć skonwencjonalizowana gestyka rąk i głowy, improwizacyjny charakter kompozycji tańca, pod względem figur układanej przez wodzireja tańca, a w odniesieniu do kroków, ujęć i gestów – przez poszczególnych tancerzy.

Nazwa pochodzi od staropolskiego określenia mieszkańca Mazowsza – Mazura – i pojawiła się w momencie, w którym taniec zyskał popularność wśród szlachty. Popularność mazura wśród tańców salonowych przypada na wiek XIX. Znany i tańczony był w całej Europie. We Francji przyjął się w zmienionej wersji pod nazwą mazurka (w rodz. żeńskim). Mazur wykazuje podobieństwa do kadryla, gdyż jego figury były układane przez tancmistrzów inspirujących się figurami kadryla. W zależności od wielkości sali mazura tańczy się z odpowiednim zestawem figur, o nazwach okrężna, namiotowa, łańcuchowa, arkadowa. Od XIX w. popularny na dworach szlacheckich.

Mazura tańczy się w polskim stroju narodowym (kontuszowym), ewentualnie w sukniach empirowych i mundurach z czasów Księstwa Warszawskiego .

Już w XV wieku na wsi krakowskiej można było spotkać ludzi tańczących krakowiaka, o czym w swoich kronikach pisał Mikołaj Rej. Krakowiak to najpopularniejszy taniec rodem z grodu Kraka, który obok poloneza, mazura czy oberka stał się ikonom polskiego tańca ludowego. Największą popularność taniec ten zdobył na przełomie XIX i XX wieku, jeszcze w czasach zaborów. Obecnie jest uznawany za element polskiej kultury, zarówno w kraju jak i na całym świecie.

Nazwa tańca pochodzi z XVII wieku i odnosiła się do grupy tańców posiadających własne, lokalne nazwy: mijany, dreptany, ścigany, skalmierzak, przebiegany i in.

Krakowiak to wykonywany w parach zespołowy improwizowany taniec dwumiarowy, utrzymany w rytmice synkopowej i ósemkowej, w żywym tempie. Jego charakterystycznymi elementami są: krok w przód z podskokiem, boczny krok z dostawieniem, liczne hołubce, zakrzesania i kroki akcentowane, a także wzajemne uciekanie i gonienie partnerów, połączone z mijaniem się tancerzy.

W tradycyjnej formie elementy taneczne przeplatano śpiewem kolejnych tancerzy. W formie narodowej krakowiak wzorowany jest na wiejskich tańcach okolic Krakowa. Pod koniec XVIII wieku charakterystyczne synkopowane rytmy krakowiaka pojawiły się w muzyce symfonicznej, a na początku XIX wieku taniec ten stał się popularny w muzyce scenicznej i instrumentalnej.

Polonez (fr. polonaise, la polonaise, wł. la polacca, zwany też tańcem polskim) – polski taniec narodowy, dawniej nazywany tańcem dworskim, to uszlachetniona wersja tańca ludowego zwanego „chodzonym".

Polonez to taniec utrzymany w metrum trójdzielnym, tempie umiarkowanym i rytmice ósemkowej z dwoma szesnastkami na „i” pierwszej miary. Polonez jest tańcem korowodowym. Staropolska nazwa poloneza brzmi „chodzony” i trafnie oddaje jego charakter – taniec ten polega bowiem na dostojnym chodzeniu w parach po liniach krętych i prostych wyznaczanych przez prowadzącego. Kroki poloneza są posuwiste, płynne, utrzymane w tempie umiarkowanym lub wolnym. Sylwetki tancerzy powinny być wyprostowane, a głowy dumnie wzniesione, aby podkreślały podniosły, uroczysty styl tańca.

Pierwsze przekazy mówiące o istnieniu ,,chodzonego," pochodzą z II połowy XVI wieku. Od początku XIX wieku uznawany jest powszechnie za najstarszy taniec narodowy, którego forma kultywowana wśród warstw wyższych stanowiła uszlachetnioną wersję tańców obecnych od wieków w polskim społeczeństwie. W ideologii narodowej polonez jest tanecznym emblematem kultury polskiej, wyrażającym sarmacki etos rycerski oraz normy obyczajowe w relacjach towarzyskich (w tym szczególnie międzypokoleniowych i damsko-męskich).

Poloneza tańczy się w polskim stroju narodowym (kontuszowym). Możliwe są też suknie empirowe i mundury z czasów Księstwa Warszawskiego.

W formie stylizowanej polonez jako styl muzyczny pojawił się już w suicie barokowej, a wielu późniejszych kompozytorów sięgało po ten temat. Najbardziej znane w świecie polonezy komponował Fryderyk Chopin, który uczynił z nich arcydzieła muzyki poważnej, czego przykładem jest polonez As-dur (op. 53), często kojarzony z Polską.
 

Kujawiak jest tańcem spokojnym w metrum 3/4, wykonywanym w tempie rubato. Według klasyfikacji muzykologicznej kujawiak należy do tańców o mazurowych rytmach. Zalicza się oprócz niego, mazurka właściwego i oberka. Kujawiak jest z nich najwolniejszy. Wykonywano go zwykle z przyśpiewkami. Nastrojowa, liryczna melodia nadaje mu zalotny charakter.

Polega na chodzie w rytmie ćwierćnut na lekko ugiętych nogach. Kroki taneczne oparte są głównie na łagodnym chodzie i obrotach, jedynie muzyczne akcenty na koniec frazy podkreślane są przez mocniejsze przytupywania. Po obwodzie koła tańczą ze sobą para za parą. Tancerka znajduje się po lewej stronie o krok przed partnerem. Tancerze zwracają się do siebie przodem, tancerz chwyta partnerkę oburącz ponad talią, tancerka w tym samym czasie w podobnie chwyta partnera od strony boków. Tancerze od czasu do czasu wznoszą do góry prawą rękę i potrząsają nią wysoko. Co jakiś czas zmieniają ujęcie na otwarte i tańczą w objęciu za plecami (tancerz lewą rękę, tancerka prawą, gdy tancerka znajduje się z lewej strony lub na odwrót).

Taniec pozostawia wiele miejsca do improwizacji, inwencji osób tańczących, od których chęci i temperamentu będzie zależało urozmaicanie tańca gestami rąk czy przytupami. Taniec kujawski składa się w rzeczywistości z trzech tańców, z coraz to szybszym nacechowanym obrotem:
1. chodzony, czyli polski
2. odsibka, ocibka, czyli kujawiak właściwy środek pod względem ruchu pomiędzy a obertasem trzymającym
3. ksebka, czyli mazur.
Jeśli te trzy tańce zostaną po sobie wykonane, to można określić je zbiorową nazwą, tańca okrągłego.

Oberek wywodzi się z Mazowsza. Nazwa tańca pochodzi od obracania się. Oberek był popularny na wsiach w wielu regionach Polski, szczególnie na Mazowszu i Radomszczyźnie. Zwykle był tańczony podczas wesel i zabaw, jednak zwyczaj ten zaczął zanikać w II połowie XX wieku.
W formie narodowej jest wzorowany na wiejskich tańcach z terenu Mazowsza.

Charakteryzuje się rytmami mazurowymi o metrum trójmiarowym, 3/8, 3/4 i skocznej melodii.
Oberek tańczony jest w parach. Prowadzącym jest tancerz, którego zadaniem jest wykonywanie popisowych figur, jak skoki czy przyklęki. Tancerka często musi wspierać partnera, aby mógł wykonać co bardziej finezyjne figury. W oberku pary poruszają się szybko, często obracają w miejscu lub wirują po przestrzeni. Kobieta tańczy przez cały czas krokiem zasadniczym. Partner urozmaica taniec poprzez wplatanie mocniejszych stąpnięć, przytupów (tzw. „trójki” i „piątki”), przysiadów, przykuców lub hołubców. Tańcowi towarzyszyły często przyśpiewki, okrzyki i przytupy.

Inne nazwy tego tańca to „obertas”, „obyrtany”, „dłobny”, „okrągły”, „owijok” (w Sieradzkiem), „zawijacz”.
Dawniej popis w oberku polegał zwłaszcza na wytrwałym wirowaniu po kole („po ścianach”) w dwie („ze słońcem” i „pod słońce”) lub cztery strony (jak wyżej, tylko partnerzy trzymają się odwrotnie). Najwytrwalsi tancerze zakładali się z muzykami, kto dłużej wytrzyma. Potrafili tańczyć bez przerwy ponad pół godziny, tylko zmieniając w tym czasie partnerki.